Dąb szypułkowy (łac. Quercus robur) (ang. Common Oak), rodzina: bukowate

W Parku Lubomirskich rośnie kilka dużych okazów tego rodzimego gatunku dębu. Dwa najbardziej okazałe rosną w pobliżu budynku Kolegium Novum, gdzie siedzibę ma Krajowa Szkoła Skarbowości.

Obwód drzewa przedstawionego na zdjęciu mierzony na wys. 1,3 m wynosi 410 cm.

Ze względu na okazałe rozmiary, jakie osiąga, sprawia majestatyczne wrażenie i dlatego odgrywa istotną rolę w symbolice i kultach religijnych. Jest symbolem długowieczności, dostojeństwa i siły. Stare okazy często chronione są jako pomniki przyrody.

Zasięg występowania dębu szypułkowego obejmuje niemal całą Europę. Gatunek rośnie także na Kaukazie oraz w Azji Zachodniej. W Polsce jest rozprzestrzeniony niemal na całym obszarze kraju, jedynie w Tatrach i na Podhalu nie rośnie w stanie naturalnym. Największe skupiska tego gatunku to Puszcza Białowieska, Puszcza Borecka, dolina Odry na Nizinie Śląskiej oraz Dąbrowy Krotoszyńskie, lasy czeszewskie i czerniejewskie na Nizinie Południowo – Wielkopolskiej. Niektóre dęby w Puszczy Białowieskiej osiągają wysokość 43 m (pierśnica do 3 m) i są uważane za jedne z najwyższych przedstawicieli swego gatunku.

Dąb jest rośliną leczniczą i użytkową. Kora, z której wyrabiane są leki, posiada właściwości ściągające, przeciwzapalne, bakteriobójcze oraz przeciwbiegunkowe. Nasiona dębu – żołędzie – w średniowieczu stanowiły podstawowe pożywienie dla trzody chlewnej. Do wykarmienia jednego wieprza potrzeba było 2 ton żołędzi, taką masę zapewnia 25 dorosłych dębów. Wysiewano zatem lasy dębowe, które po osiągnięciu dojrzałości stawały się „pastwiskami” dla świń. Ludzie jedli żołędzie po  wysuszeniu i zmieleniu dodając je do mąki, a po uprażeniu ze zmielonego proszku robili rodzaj kawy. Galasy na liściach dębu, będące wytworem żerowania owadów – błonkówek, dawniej były używane do wytwarzania atramentu i w medycynie ludowej. Kora dębu, dzięki obecności garbników, używana była w przemyśle garbarskim do garbowania skór i farbowania.

oprac.: mgr inż. Hanna Fleszar