Ten widok już wkrótce może przestać istnieć. Pomnikowe topole białe (białodrzewy) w Parku Lubomirskich w Przemyślu chorują. W najgorszej kondycji jest widoczna na poniższym zdjęciu pierwsza od lewej.

Topole białe są objęte ochroną pomnikową jako najstarsze i najokazalsze drzewa w Parku Lubomirskich w Przemyślu. Szacuje się, że mogą mieć około 200 lat i pamiętać czasy powstania listopadowego. Obwody ich pni osiągają odpowiednio 495 cm, 448 cm i 482 cm. Wysokością górują nad innymi drzewami w parku osiągając około 32 m. Niestety dwa lata temu na korze jednej z topól pojawił się ogromnych rozmiarów owocnik groźnego patogenu żółciaka siarkowego (fot. 2), który w ciągu kilku lat potrafi zniszczyć tkankę wewnątrz pnia, powodując osłabienie drzewa, prowadzące do złamań konarów lub powalenia całego drzewa. Wiedząc, jakie szkody powoduje patogen Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Przemyślu wystąpiła do Prezydenta Miasta Przemyśla,

w którego kompetencji jest ochrona pomników przyrody na terenie miasta, z prośbą o przeprowadzenie specjalistycznego badania mającego wykazać na ile niebezpieczne są zmiany w strukturze wewnętrznej pni wszystkich trzech pomnikowych topól. Badanie z użyciem rezystografu umożliwia ocenę stanu destrukcji drewna wewnątrz pnia a co za tym idzie określenie jego parametrów wytrzymałościowych. Badanie zostało przeprowadzone 10 listopada 2022 r. i jego wyniki są niestety druzgocące. W najgorszym stanie znajduje się topola widoczna na fot. 1 jako pierwsza od lewej, w obrębie podstawy pnia nastąpił zaawansowany rozkład drewna, drzewo wewnątrz pnia ma warstwę zdrowego drewna o grubości zaledwie 6 cm przy  482 cm obwodu. Nie ma możliwości zabezpieczenia drzewa przed upadkiem tak wysokiego i potężnego drzewa. Jedynym wyjściem minimalizującym niebezpieczeństwo wyłamania  jest wycięcie drzewa.

U pozostałych dwóch topól badanie również wykazało destrukcyjne zmiany wewnątrz pnia, jednak w mniejszym stopniu i mogą one być pozostawione po przeprowadzeniu niezbędnej pielęgnacji polegającej na usunięciu posuszu i zmniejszeniu masy drobnych gałęzi obwodowych.

Mimo naszych najszczerszych chęci pozostawiania starych drzew, czasem względy bezpieczeństwa biorą górę i należy drzewo zagrażające życiu i zdrowiu ludzi wyciąć. Przyroda jest nieubłagana a drzewa mają różną żywotność. Literatura podaje długość życia topoli białej do 200 lat, chociaż mogą zdarzać się okazy starsze żyjące w wyjątkowo sprzyjających warunkach. Tym bardziej powinniśmy dbać o drzewa, nie przycinać zdrowych gałęzi, nie ranić kory kosiarkami, gdyż każda taka rana powoduje wnikanie do tkanek chorobotwórczych patogenów i w rezultacie skrócenie życia drzewa.

Spacerowiczów i gości naszego Parku prosimy o zachowanie szczególnej ostrożności i nie przekraczanie taśm ostrzegawczych ograniczających ruch w pobliżu niebezpiecznej topoli.

Oprac. mgr inż. Hanna Fleszar